نمایش و دسترسی منابع فرهنگی دیجیتال

منابع فرهنگی دیجیتال بدون توجه به شکل و قالب آن­ها می­ تواند به صورت آنلاین از طریق اینترنت قابل دسترسی ‌باشد. محتواهای دیجیتال در فضای مجازی و حقیقی ارتباط میان بازدیدکننده و آثار را تسهیل می ­کند. بازدید­کننده می­تواند با ابزارها و فضاهای تعاملی، ارتباط دقیق­تر و ملموس­ تری با آثار ایجاد کند و همین عامل نقش مؤثری در ایجاد رابطه بصری ـ که یکی از اهداف موزه و پایگاه­ های میراث فرهنگی است ـ خواهد داشت.

با ظهور فناوری­ های قابل حمل و در دسترس، مخاطبین جدیدی برای میراث­ فرهنگی فراهم شده است. این مخاطبین علاوه بر نیاز به محتواهای جذاب ، تمایل دارند در هر زمان و هر مکان به این منابع دسترسی داشته باشند که در ادامه تعدادی از این روش­ ها معرفی می­ گردد.

امـروزه شبکه­ ی جهانی وب به‌ عنوان‌ راه‌ حلی برای مـشکلات‌ مـدیریت‌ و در دسترس قرار دادن‌ اطلاعات‌ مجموعه آثار و اشیای موزه‌ها ارزیابی می‌شود؛ به طوری کـه هـم اکـنون جامعۀ جدیدی از‌ استفاده‌کنندگان‌ که فرصتی برای مشاهدۀ مجموعۀ موزه‌ها‌ نداشتند‌، می‌توانند بدون‌ حضور‌ فـیزیکی‌ در مـوزه‌ها از طریق‌ شبکه‌های ارتباطی به محتوای مجموعه‌های تاریخی و فرهنگی موزه‌های مختلف سراسر جهان دسـترسی پیـدا کـنند. این‌ موضوع‌ خود نمایانگر مفهوم جدیدی از خدمات‌دهی‌ست‌ که‌ از‌ آن‌ تحت‌ عنوان «موزۀ مجازی» یاد‌ مـی‌شود.

تعداد کانال‌های رسانه های اجتماعی بطورطبیعی طی یک دهه‌ی گذشته روبه رشد بوده است. فیسبوک، اینستاگرام، یوتیوب ، توئیتر، تلگرام ، آپارت و … دیگر پلتفرم ها در حوزه میراث فرهنگی بستری برای ارتباط آسان بین مردم و میراث فرهنگی ایجاد کرده است.

با ظهور فناوری­های قابل حمل و در دسترس، مخاطبین جدیدی برای میراث­فرهنگی فراهم شده است

این نمایشگرها تحولی در برقراری ارتباط آموزشی، سرگرمی و تفسیری با مخاطبان پدید آورده­اند. نمایشگرهای انتراکتیو به مخاطبان امکان تجربه می­دهد تا دست به کارهای تعاملی بزنند. ایجاد تعامل، رابطه‌ی بین بازدید­کننده و آثار را تقویت می­کند. این تکنولوژی به تنهایی نمی ­تواند در موزه­ ها مفید باشد، این محتوا (منابع فرهنگی دیجیتال) است که به این تکنولوژی روح می­ دهد. در نتیجه ایجاد محتواهای دقیق و علمی برای نمایش در این نمایشگرها ضروری است.

واقعیت مجازی رسانۀ بزرگ و جدیدی است که می­تواند بهترین محتوا در قالب این تکنولوژی تجربه شود. واقعیت مجازی که به اختصار VR خوانده می­شود یکی از شیوه ­های جذاب و ارزان، جهت معرفی جاذبه ­های گردشگری و میراث فرهنگی ایران است. با استفاده از هدست واقعیت ­مجازی می­توان به هر جایی سفر کرد؛ البته سفری مجازی که محدودیتی در آن وجود ندارد. در این شیوه بازدیدکننده با استفاده از عینک واقعیت مجازی بدون حضور در محل به صورت مجازی سفر می­ کند و با حرکت در آن­جا، فضاهای مختلف بناها و محوطه ­ها را مشاهده می­ کند. تکنولوژی واقعیت مجازی در معرفی میراث فرهنگی در موزه ­ها مفید است؛ می ­توان با تهیه محتواهایی (منابع فرهنگی دیجیتال) با موضوع معرفی محوطه­ های باستان­ شناسی و یا بناهای تاریخی در قالب واقعیت مجازی، مخاطبان موزه را با محل کشف این آثار آشنا نمود.

واقعیت افزوده یک نمای فیزیکی زنده و در تعامل با کاربر است که عناصری مجازی را پیرامون دنیای واقعی افراد اضافه می­ کند، این عناصر بر اساس محتواهای دیجیتالی و از طریق دریافت و پردازش تصاویر دریافتی از دوربین تلفن­های هوشمند و موقعیت جغرافیایی ایجاد می­ شوند. واقعیت افزوده در حقیقت ابزاری بسیار کاربردی و خلاقانه برای نمایش زنده عناصر مجازی و انتقال مفاهیم مرتبط یا اشیاء در موزه است. تصور کنید از طریق دوربین تلفن هوشمندتان به جام شهر سوخته نگاه می­کنید، نرم­افزار واقعیت افزوده آن را شناسایی می­ کند و ناگهان نقوش سفال متحرك می­شود، اطلاعاتی راجع به آن در صفحه ظاهر می ­گردد، اشیاء سه بعدی نمایش داده می­شوند و ویدئو و یا انیمشینی به اجرا در می­آید، مهمتر از همه این که شما می­ توانید با این عناصر تعامل داشته باشید.

با چاپگرهای سه بعدی می‌توان به هر مدل سه بعدی که در کامپیوتر تولید شده است بعد فیزیکی بخشید. پرینترها با استفاده از فناوری افزایشی قادر به ساختن نمونه های سه بعدی بعدی هستند. به کارگیری این تکنولوژی در حوزه‌ی میراث فرهنگی می‌تواند مفید باشد. تجربه‌ی کاربرد این تکنولوژی در موزه‌ها، مطالعات باستان‌شناسی و مرمت آثار ، چشم انداز روشنی در زمینه‌ی مدل‌سازی، مرمت، مطالعه و مدیریت میراث فرهنگی ایجاد کرده است. پرینتر­های سه بعدی دستگاه­ هایی هستند که از آنها جهت نمونه­ سازی اشیاء استفاده می­ شود. با استفاده از این دستگاه­ ها می­توان به راحتی هر مدل سه بعدی که در کامپیوتر تولید شده است را بعد فیزیکی داد. پرینترهای سه بعدی بر اساس نوع تکنولوژی بکار رفته در آنها از مواد مصرفی متفاوتی استفاده می ­نمایند. این پرینترها با استفاده از مواد اولیه­ی مختلف که بیشتر از جنس پلیمر، کاغذ، چوب و فلز هستند و با استفاده از فناوری افزایشی قادر به ساختن نمونه­ های سه بعدی از اجسام و طرح­های سه بعدی هستند. به کار گیری این تکنولوژی در حوزه میراث فرهنگی می­ تواند مفید باشد. تجربه کاربرد این تکنولوژی در موزه ها، مطالعات باستان شناسی و مرمت آثار ، چشم انداز روشنی در زمینه مدل سازی، مرمت، مطالعه و مدیریت میراث فرهنگی ایجاد کرده است. اشیای باستانی مدل سازی شده که به آسانی با پرینترهای کوچک سه بعدی چاپ می شود، می توانند در کلاس­های درس و نیز در بخش های جنبی موزه ها جهت اموزش کودکان، نوجوانان و دیگر بازدید کنندگان مورد استفاده قرار بگیرند.

ویدئو مپینگ فناوری میان رشته‌ای جدیدی است که در آن با استفاده از تخصص های معماری ، موسیقی ، عکس ، فیلم ، گرافیک و انیمیشن صحنه های بدیعی برای معرفی میراث فرهنگی می توان آفرید. پیشرفت های فنی و نوآوری‌های اخیر در سیستم‌های سخت افزاری و نرم افزاری پروژکتورهای حرفه ای،  پخش ویدئو با کیفیت بالا بر سطوح حجیم ، ناصاف و نامتقارن را میسر ساخته و بر زیبایی و قابلیت های این هنر مدرن افزوده است.