پروژه باستانشناسی چشمانداز شهر قومس
محوطه باستانی قومس در ۳۰ کیلومتری دامغان واقع شده است. این محوطه باستانی در دهههای ۱۳۴۰ و ۱۳۵۰ به مدت چهار فصل توسط هیاتی از باستانشناسان بریتانیایی به سرپرستی «جان هانسمن» و «دیوید استروناخ» به صورت گسترده کاوش شد. مطالعات جدید نشان می دهد این محوطه یکی از بزرگترین محوطه های پیش از تاریخ ایران است. فصل نخست «پروژه باستانشناسی چشمانداز شهر قومس»، بهعنوان یکی از برنامههای بلندمدت پژوهشکده باستانشناسی، از اواخر دیماه ۱۳۹۸ به سرپرستی دکتر کوروش روستایی آغاز شده است، اهداف اصلی نخستین مرحله پژوهشها در این محدوده باستانی مشخص شدن گستره عرصه واقعی محوطه و شناسایی دورههای استقراری آن است.
تهیه نقشه و تصویر هوایی از محدوده شهر قومس را یکی دیگر از اهداف این پروژه می باشد. در فصل نخست، با پیمایشها و نمونهبرداریهای صورتگرفته، مشخص شده است که محوطه عظیم قومس (با مساحت بیش از ۱۰۰۰ هکتار) علاوه بر آثار دورههای اشکانی، ساسانی و اسلامی، دارای بقایای سطحی استقرار بسیار گستردهای از دوران پیش از تاریخ است. بر اساس نمونهبرداریهای انجامشده تاکنون حدود ۱۱۰ هکتار از این استقرار بزرگ پیش از تاریخی که در بین استقرارهای همزمان خود در فلات ایران احتمالاً بزرگترین باشد، شناسایی شده است.
بر اساس مشاهدات اولیه، این استقرار پیش از تاریخی از نظر زمانی از نیمه دوم هزاره پنجم تا نیمه نخست هزاره چهارم قبل از میلاد را شامل میشود که این بازه زمانی از نظر توالی فرهنگیِ شناختهشده برای منطقه شمال شرق فلات ایران شامل مرحله پایانی دوره چشمه علی تا پایان مرحله حصار یک است. با وجود این، چون پیمایش همه عرصه این محوطه عظیم هنوز به پایان نرسیده، این احتمال وجود دارد که آثار مرحلههای دیگر دوران پیش از تاریخ در فصلهای بعدی پژوهش در این محوطه شناسایی شود.
پهپاد فتوگرامتری
اولین گام پروژه باستانشناسی چشمانداز شهر قومس، مستندنگاری با روش پهپاد فتوگرامتری بود. در این روش با کواد کوپتر فانتوم 4 پرو تمامی محوطه با طراحی رن های پرواز به صورت اتوماتیک عکسبرداری شد. و با استفاده از GPS دو فرکانسه تارگتهای که در زمین مشخص شده بود برداشت شد. برای تهیه نقشه های این محوطه باید پس از پردازش تصاویر و تهیه ابرنقاط متراکم، نقشه های این مجموعه ها تهیه شود. با تهیه عکس ارتوفتو و نقشه های کاربردی، مطالعه در زمینه «تأثیر عوامل فرسایشی بر محوطه»، «نظام آبرسانی محوطه» و «ماهیت استقرار پیش از تاریخ» در این مجموعه تسهیل خواهد شد.